วัดปากน้ำภาษีเจริญ

วัดปากน้ำภาษีเจริญ วัดในสมัยกรุงศรีอยุธยาที่มีความสำคัญทางด้านประวัติศาสตร์ มีความสวยงามด้านศิลปวัตถุ สถาปัตยกรรม อาทิ พระอุโบสถ อาคารทรงไทย และ ศาลา ม.ส.จ. และการสอนวิปัสนากรรมฐาน ปัจจุบันเป็นที่ประดิษฐานรูปปั้นเหมือน หลวงพ่อสด

ประวัติและความเป็นมา

 วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี เป็นวัดสำคัญประจำหัวเมืองหน้าด่านทางทะเล ได้รับการสถาปนาเป็นพระอารามหลวงตั้งอยู่นอกกรุ่งศรีอยุธยา ก่อตั้งขึ้นระหว่าง พ.ศ. ๒๐๓๑-๒๑๗๒ รู้จักกันในชื่อ "วัดปากน้ำ " เนื่องจากตั้งอยู่บริเวณปากคลอง จึงมีชื่อเรียกขานตามสถานที่ตั้ง โดยนับจากบริเวณปากคลองด่านที่แยกออกไปยังคลองหลวงพระบางตั้งอยู่ริมคลองหลวงหรือ คลองบางกอกใหญ่ เป็นส่วนหนึ่งของดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นที่ราบลุ่มบางปะกอก  เมื่อมีการขุดลอกคลองหน้าวัดอรุณราชวราราม จึงกลายเป็นลำน้ำเจ้าพระยา อนาเขตของวัดจึงมีลำน้ำหลักล้อมอยู่ทั้ง ๓ ด้าน ทางทิศตะวันตก และคลองเล็กทางด้านทิศใต้ ลักษณะที่ตั้งวัดจึงเป็นเกาะรูปสี่เหลี่ยมและมีน้ำล้อมรอบทุกด้าน

ด้านการศึกษาและปฏิบัติธรรม

วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ เป็นวัดที่มีชื่อเสียงด้านการสอนวิปัสนากรรมฐานเนื่องจาก ในสมัยรัชกาลที่ ๖  มีการสร้างโรงเรียน เพื่อส่งเสริมการศึกษาพระปริยัติธรรมทั้งนักธรรมและบาลี จึงเป็นศูนย์กลางการศึกษาบาลีและการปฏิบัติธรรม  และสอนวิปัสสนากรรมฐาน พระภิกษุสามเณรจะได้รับการกวดขันให้ปฏิบัติธรรมและเคร่งครัดในพระธรรมวินัย โดย พระสมุห์สด จนฺทสโร (เจ้าอาวาส) ต่อมาท่านได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็น พระมงคลเทพมุนี แต่ชื่อที่ได้รับการเรียกขานและเป็นที่รู้จักมากระทั้งถึงทุกวันนี้ คือ “หลวงพ่อวัดปากน้ำ”

การบูรณะปฏิสังขรณ์

วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ การบูรณะหลังคาพระอุโบสถ์มีขึ้นในสมัยของสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3  โดยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ และในสมัยรัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีการบูรณะปฏิสังขรณ์เกือบทั้งอาราม และได้โปรดเกล้าฯให้พระบรมวงศานุวงศ์นำพระกฐินหลวงมาถวาย ณ วัดปากน้ำ ตลอดรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก การบูรณะซ่อมแซมแต่ละครั้งได้อนุรักษ์ศิลปะเดิมไว้และยังคงรูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยกรุงศรีอยุธยาไว้ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆ

การปรับปรุงทัศนียภาพ ด้านพระอุโบสถ และพระวิหาร โดย สมเด็จพระวันรัต (ปุ่น ปุณณสิริ) เจ้าอาวาสวัด ได้ปรับเปลี่ยนสถาปัตยกรรมเครื่องบนเป็นศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์ในบางส่วน ตัวอาคารและรากฐานยังคงเดิม

ใน ปี พ.ศ. ๒๕๐๘ ถึงปัจจุบัน สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ ป.ธ. ๙) เจ้าอาวาสวัด นอกจากจะส่งเสริมด้านการปฏิบัติธรรมตามแนวทางของ หลวงพ่อสด แล้วได้มีการสร้างหอเจริญวิปัสสนาเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมเพิ่ม มีการปรับปรุงด้านทัศนียภาพและสร้างพระมหาเจดีย์มหารัชมงคลไปจนถึงการบูรณะปฏิสังขรณ์เสนาสนะวัด

ลำดับเจ้าอาวาส

โดยประวัติแม้จะไม่มีเอกสารอ้างอิงมากนัก จากการบันทึกของพระราชาคณะหรือพระครูหัวเมือง สามารถลำดับเจ้าวาสแต่ละสมัยได้ ดังนี้

สมัยกรุงศรีอยุธยา

• รูปที่ ๑.  พระครูธนะราชมุนี เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๓๑๐ เป็นต้น

สมัยกรุงธนบุรี

• รูปที่ ๒.พระธรรมโฆษา (พระธรรมโกศา) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ  ปี พ.ศ.(..) ถึง ปี พ.ศ ๒๓๒๕

สมัยกรุงรัตนโกสินทร์

• รูปที่ ๑. พระเทพกระวี เข้ารับตำแหน่งเมื่อ  ปี พ.ศ. ๒๓๒๕ ถึง ปี พ.ศ. ๒๓๕๒
• รูปที่ ๒. พระบวรญาณมุนี เข้ารับตำแหน่งเมื่อ  ปี พ.ศ. ๒๓๕๒ ถึง ปี พ.ศ ๒๓๘๖
• รูปที่ ๓. พระญาณโพธิ เข้ารับตำแหน่งเมื่อ  ปี พ.ศ. ๒๓๘๖ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๐๖
• รูปที่ ๔. พระครูสมณธรรมสมาทาน (มี) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ  ปี พ.ศ. ๒๔๐๖ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๒๖
• รูปที่ ๕. พระครูสมณธรรมสมาทาน (แสง) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ  ปี พ.ศ. ๒๔๒๖ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๕๘
• รูปที่ ๖. พระครูพุทธพยากรณ์ (เจริญ อุปติสฺโส) รักษาการ ในปี พ.ศ. ๒๔๕๘ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๕๙
• รูปที่ ๗. พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ  ปี พ.ศ. ๒๔๕๙ ถึง ปี พ.ศ.๒๕๐๒
• รูปที่ ๘. สมเด็จพระวันรัต (ปุ่น ปุณฺณสิริ) รักษาการ ใน ปีพ.ศ. ๒๕๐๒ ถึง ปี พ.ศ.๒๕๐๘
• รูปที่ ๙. สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ ป.ธ. ๙) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๕๐๘ ถึง ปัจจุบัน

สถานที่ตั้งปัจจุบัน

สถานที่ตั้ง เขตภาษีเจริญ ปากคลองภาษีเจริญ ภาษีเจริญ กรุงเทพฯ ๑๐๑๖๐