วัดปากน้ำภาษีเจริญ
วัดปากน้ำภาษีเจริญ วัดในสมัยกรุงศรีอยุธยาที่มีความสำคัญทางด้านประวัติศาสตร์ มีความสวยงามด้านศิลปวัตถุ สถาปัตยกรรม อาทิ พระอุโบสถ อาคารทรงไทย และ ศาลา ม.ส.จ. และการสอนวิปัสนากรรมฐาน ปัจจุบันเป็นที่ประดิษฐานรูปปั้นเหมือน หลวงพ่อสด
ประวัติและความเป็นมา
วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี เป็นวัดสำคัญประจำหัวเมืองหน้าด่านทางทะเล ได้รับการสถาปนาเป็นพระอารามหลวงตั้งอยู่นอกกรุ่งศรีอยุธยา ก่อตั้งขึ้นระหว่าง พ.ศ. ๒๐๓๑-๒๑๗๒ รู้จักกันในชื่อ "วัดปากน้ำ " เนื่องจากตั้งอยู่บริเวณปากคลอง จึงมีชื่อเรียกขานตามสถานที่ตั้ง โดยนับจากบริเวณปากคลองด่านที่แยกออกไปยังคลองหลวงพระบางตั้งอยู่ริมคลองหลวงหรือ คลองบางกอกใหญ่ เป็นส่วนหนึ่งของดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นที่ราบลุ่มบางปะกอก เมื่อมีการขุดลอกคลองหน้าวัดอรุณราชวราราม จึงกลายเป็นลำน้ำเจ้าพระยา อนาเขตของวัดจึงมีลำน้ำหลักล้อมอยู่ทั้ง ๓ ด้าน ทางทิศตะวันตก และคลองเล็กทางด้านทิศใต้ ลักษณะที่ตั้งวัดจึงเป็นเกาะรูปสี่เหลี่ยมและมีน้ำล้อมรอบทุกด้าน
ด้านการศึกษาและปฏิบัติธรรม
วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ เป็นวัดที่มีชื่อเสียงด้านการสอนวิปัสนากรรมฐานเนื่องจาก ในสมัยรัชกาลที่ ๖ มีการสร้างโรงเรียน เพื่อส่งเสริมการศึกษาพระปริยัติธรรมทั้งนักธรรมและบาลี จึงเป็นศูนย์กลางการศึกษาบาลีและการปฏิบัติธรรม และสอนวิปัสสนากรรมฐาน พระภิกษุสามเณรจะได้รับการกวดขันให้ปฏิบัติธรรมและเคร่งครัดในพระธรรมวินัย โดย พระสมุห์สด จนฺทสโร (เจ้าอาวาส) ต่อมาท่านได้เลื่อนสมณศักดิ์เป็น พระมงคลเทพมุนี แต่ชื่อที่ได้รับการเรียกขานและเป็นที่รู้จักมากระทั้งถึงทุกวันนี้ คือ “หลวงพ่อวัดปากน้ำ”
การบูรณะปฏิสังขรณ์
วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ การบูรณะหลังคาพระอุโบสถ์มีขึ้นในสมัยของสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 โดยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ และในสมัยรัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีการบูรณะปฏิสังขรณ์เกือบทั้งอาราม และได้โปรดเกล้าฯให้พระบรมวงศานุวงศ์นำพระกฐินหลวงมาถวาย ณ วัดปากน้ำ ตลอดรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก การบูรณะซ่อมแซมแต่ละครั้งได้อนุรักษ์ศิลปะเดิมไว้และยังคงรูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยกรุงศรีอยุธยาไว้ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆ
การปรับปรุงทัศนียภาพ ด้านพระอุโบสถ และพระวิหาร โดย สมเด็จพระวันรัต (ปุ่น ปุณณสิริ) เจ้าอาวาสวัด ได้ปรับเปลี่ยนสถาปัตยกรรมเครื่องบนเป็นศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์ในบางส่วน ตัวอาคารและรากฐานยังคงเดิม
ใน ปี พ.ศ. ๒๕๐๘ ถึงปัจจุบัน สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ ป.ธ. ๙) เจ้าอาวาสวัด นอกจากจะส่งเสริมด้านการปฏิบัติธรรมตามแนวทางของ หลวงพ่อสด แล้วได้มีการสร้างหอเจริญวิปัสสนาเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมเพิ่ม มีการปรับปรุงด้านทัศนียภาพและสร้างพระมหาเจดีย์มหารัชมงคลไปจนถึงการบูรณะปฏิสังขรณ์เสนาสนะวัด
ลำดับเจ้าอาวาส
โดยประวัติแม้จะไม่มีเอกสารอ้างอิงมากนัก จากการบันทึกของพระราชาคณะหรือพระครูหัวเมือง สามารถลำดับเจ้าวาสแต่ละสมัยได้ ดังนี้
สมัยกรุงศรีอยุธยา
- รูปที่ ๑. พระครูธนะราชมุนี เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๓๑๐ เป็นต้น
สมัยกรุงธนบุรี
- รูปที่ ๒.พระธรรมโฆษา (พระธรรมโกศา) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ.(..) ถึง ปี พ.ศ ๒๓๒๕
สมัยกรุงรัตนโกสินทร์
- รูปที่ ๑. พระเทพกระวี เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๓๒๕ ถึง ปี พ.ศ. ๒๓๕๒
- รูปที่ ๒. พระบวรญาณมุนี เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๓๕๒ ถึง ปี พ.ศ ๒๓๘๖
- รูปที่ ๓. พระญาณโพธิ เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๓๘๖ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๐๖
- รูปที่ ๔. พระครูสมณธรรมสมาทาน (มี) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๔๐๖ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๒๖
- รูปที่ ๕. พระครูสมณธรรมสมาทาน (แสง) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๔๒๖ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๕๘
- รูปที่ ๖. พระครูพุทธพยากรณ์ (เจริญ อุปติสฺโส) รักษาการ ในปี พ.ศ. ๒๔๕๘ ถึง ปี พ.ศ.๒๔๕๙
- รูปที่ ๗. พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๔๕๙ ถึง ปี พ.ศ.๒๕๐๒
- รูปที่ ๘. สมเด็จพระวันรัต (ปุ่น ปุณฺณสิริ) รักษาการ ใน ปีพ.ศ. ๒๕๐๒ ถึง ปี พ.ศ.๒๕๐๘
- รูปที่ ๙. สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ ป.ธ. ๙) เข้ารับตำแหน่งเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๕๐๘ ถึง ปัจจุบัน
สถานที่ตั้งปัจจุบัน
สถานที่ตั้ง เขตภาษีเจริญ ปากคลองภาษีเจริญ ภาษีเจริญ กรุงเทพฯ ๑๐๑๖๐