วัดหนองโพ

ประวัติวัดหนองโพ

หากจะกล่าวถึงประวัติวัดหนองโพ ก็ต้องเล่าย้อนกลับไปเมื่อคราวที่กรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าในครั้งที่ ๒ ในตอนนั้นพม่าได้กวาดต้อนผู้คนชาวกรุงศรีอยุธยาไปเป็นจำนวนมาก และในจำนวนนั้นก็มีชายหนุ่มคนหนึ่งที่ชื่อว่ารอด ได้ถูกกวาดต้อนไปเมืองพม่าด้วย ซึ่งเมื่อได้ไปอยู่กับพม่าด้วยความจำใจระยะหนึ่ง ก็ได้มีโอกาสหนีกลับมาที่ไทยอีกครั้ง ในตอนที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้ทรงสถาปนากรุงธนบุรีเป็นราชธานีแล้ว  ท่านรอดได้เดินทางสู่กรุงธนบุรีและได้เบื่อหน่ายชีวิตฆราวาส จึงได้เข้าอุปสมบทที่กรุงธนบุรี เมื่อตอนที่อุปสมบทนั้นท่านได้มีความคุ้นเคยกับสหายทางธรรมที่เดิมเป็นคนกรุงศรีอยุธยาและเคยลำบากตรากตรำมาด้วยกัน จึงได้เล่าเรียนศึกษาพระธรรมวินัย วิปัสสนา คาถาอาคมด้วยกัน จนกระทั่งมีวิชาอาคมและความรู้ความชำนาญ ซึ่งสหายทางธรรมของท่านรอดนั่นก็คือ พระภิกษุกุน

                เมื่อได้เวลาอันสมควรพระภิกษุกุนได้กำหนดเดินทางกลับสู่บ้านเกิดเดิมของท่านที่ ตำบลเขาทอง อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ จึงได้ออกปากชวนพระภิกษุรอดซึ่งเป็นสหายทางธรรมให้เดินทางไปด้วย เพราะพระภิกษุรอดซึ่งไม่มีญาติพี่น้องอยู่แล้วจึงได้ตบปากรับคำเดินทางมาด้วย จนบรรลุถึงวัดโรงช้าง อำเภอท่าฉนวน จังหวัดชัยนาท พระภิกษุรอดเห็นเป็นทำเลที่เหมาะสม จึงพักจำพรรษาที่วัดโรงช้างแห่งนี้ ตามประวัติมิได้บอกละเอียดว่านอกจากร่มรื่นแล้วยังมีสิ่งใดที่ทำให้พระภิกษุรอดตกลงจำพรรษาที่วัดโรงช้าง ส่วนพระภิกษุกุนได้ไปจำพรรษาอยู่ ณ วัดเขาทอง ได้รับความเคารพนับถือจากชาวบ้าน จึงได้นิมนต์ให้เป็นเจ้าอาวาส

จนกระทั่งเจ้าอาวาสวัดโรงช้างมรณภาพลงบรรดาชาวบ้านที่เคารพนับถือได้ส่งตัวแทนเข้ากราบอาราธนาให้ท่านรอดเป็นเจ้าอาวาส ซึ่งในตอนนั้นท่านไม่ปรารถนาจะได้ยศศักดิ์หรือเป็นสมภาร จึงลงเรือจากวัดโรงช้าง หันหัวเรือมุ่งสู่วัดเขาทอง อันเป็นถิ่นพำนักของพระภิกษุกุนหรือหลวงพ่อกุน พระภิกษุรอดได้จำพรรษาอยู่กับหลวงพ่อกุนตลอดมาระยะหนึ่งจนกระทั่ง  ท่านได้มีญาติโยมเคารพนับถือให้ความเลื่อมใสตลอดจนถวายอุปัฏฐากแก่ท่าน

วันหนึ่งญาติโยมที่กล่าวข้างต้นนั้นได้ถูกนายภาษีจับกุมด้วยเรื่องต้มเหล้าเถื่อนเดือดร้อนต้องหลบหนีไปเสียจากหมู่บ้านเขาทอง แต่การจะหลบหนีไปนั้นจะต้องไปหาแหล่งที่อยู่ใหม่ ควรที่จะนิมนต์พระภิกษุไปเป็นมิ่งขวัญของหมู่บ้าน จึงอาราธนาพระภิกษุรอดว่า “หลวงพ่อขอนิมนต์ไปกับพวกกระผมซึ่งเคารพนับถือหนีร้อนไปเสียที่อื่น” พระภิกษุรอดจึงรับอาราธนานำชาวเขาทองกลุ่มนี้เดินทางออกมาจากบ้านเขาทอง จนกระทั่งพบหมู่บ้านร้างที่ร้างไปตั้งแต่เสียกรุง ตามประวัติกล่าวว่าเป็นเนินหมู่บ้านร้างมีต้นตาล ๖ ต้น บางต้นสูงถึง ๑๐-๑๕ วา ก็มี มีต้นไม้หลายอย่าง มีสระน้ำซึ่งมีน้ำเพียงพอบริโภค ร่มรื่นดี เมื่อเดินหาชัยภูมิเหมาะแก่การจอดเกวียนพักอาศัยกันแดดกันฝน เมื่อได้ที่พักร่มเงาจึงร่วมมือกันปลูกกุฏิให้กับพระภิกษุรอด ซึ่งชาวบ้านเรียกว่าหลวงตารอด หลังจากนั้นจึ่งได้แยกย้ายกันปลูกบ้านกระจายกันไปโดยอาศัยบ่อน้ำเป็นที่ดื่มกิน และหุงหาอาหารต่อไปต่างก็พากันเพาะปลูกและขยายวงศ์ตระกูลออกไป ด้วยการเกี่ยวดองกันในหมู่คนอพยพบ้าง กับคนทางเขาทองบ้าง และค่อยๆ เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา จากไม่กี่ครอบครัวก็ขยายเป็นสิบ เป็นร้อย จากุฏิสงฆ์ก็กลายมาเป็นวัด และในที่สุดก็เป็นปึกแผ่นแน่นหนา ชาวบ้านได้ขนานนามวัดว่า “สมโภชโพธิ์กระจาย” ส่วนหมู่บ้านก็ถือเอานิมิตจากต้นโพธิ์และบ่อน้ำว่าบ้านหนองโพ

                ต่อมาหลวงพ่อศรี วัดประปรางค์เหลือง อ.พยุหะคีรี จ.นครสวรรค์ ได้มาเปลี่ยนชื่อวัดเป็นวัดสมโภชโพธิ์เย็น และเมื่อสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส เสด็จมาตรวจการคณะสงฆ์มณฑลนครสวรรค์ได้ทรงโปรดให้เปลี่ยนให้สอดคล้องกับชื่อหมู่บ้านว่าวัดหนองโพ อันเป็นมงคลนามมาจนถึงทุกวันนี้               

ทำเนียบเจ้าอาวาส

            ลำดับเจ้าอาวาสวัดหนองโพนี้ ตามหลักฐานบันทึกจากพยานบุคคลและพยานหลักฐานทางการบันทึกของนายธนิต อยู่โพธิ์ กล่าวว่า หมู่บ้านหนองโพนี้ มีเจ้าอาวาสที่เคยดำรงตำแหน่งอยู่ด้วยกันทั้งสิ้น ๙ รูป ดังนี้

๑. หลวงพ่อรอด

๒. หลวงพ่อสิน

๓. หลวงพ่อจันทร์

๔. หลวงตาชม

๕. หลวงพ่อเดิม

๖. หลวงพ่อพระสมุห์ชุ่ม ขนธสโร

๗. พระครูนิพนธ์ธรรมคุต

๘. พระครูนิวาสธรรมโกวิท

๙. พระอธิการสมพงษ์ ทนตจิตโต 

สถานที่ตั้ง

ตำบล หนองโพ อำเภอ ตาคลี นครสวรรค์ 60140

โทร ๐๕๖-๓๓๘-๒๒๒